آینده امیدوارکننده و روشن «سلول درمانی» در ایران|دستاوردهای مهم سلتک فارمد در درمان بیماریهای صعبالعلاج
گروه سلامت و دارویی برکت: در سالهای اخیر، سلولدرمانی به عنوان یکی از پیشرفتهترین و امیدوارکنندهترین شاخههای علم پزشکی، تحولی عظیم در درمان بسیاری از بیماریهای پیچیده و صعبالعلاج ایجاد کرده است. این روش که بر پایه استفاده از سلولهای بنیادی و توانایی منحصربهفرد آنها در بازسازی و ترمیم بافتهای آسیبدیده استوار است، در بسیاری از کشورهای پیشرفته به مرحله کاربردی و بالینی رسیده و توانسته جایگاه خود را در پزشکی مدرن تثبیت کند.
در ایران نیز این فناوری پیشرفته مورد توجه گستردهای قرار گرفته و طی دهه گذشته، سرمایهگذاریهای مهمی در حوزه تحقیق و توسعه سلولهای بنیادی و روشهای نوین سلولدرمانی صورت گرفته و به دلیل برخورداری از نیروی انسانی متخصص و زیرساختهای علمی در حوزه زیستفناوری، جمهوری اسلامی ایران در این عرصه به موفقیتهای قابل توجهی دست یافته است.
پژوهشگاه رویان، انستیتو پاستور و بسیاری از دانشگاههای بزرگ کشور نقش مهمی در توسعه سلولهای بنیادی و کاربردهای درمانی آن ایفا کردهاند. همزمان، شرکتهای دانشبنیان و استارتاپها نیز با همکاری مراکز تحقیقاتی و دانشگاهها، در تلاش بوده اند تا این فناوری را از مرحله پژوهشی به مرحله کاربردی و بالینی انتقال دهند و امکان دسترسی به درمانهای مبتنی بر سلولهای بنیادی را برای بیماران فراهم سازند.
در همین راستا در ادامه با مروری جامع بر پیشرفتهای علمی و فنی ایران در حوزه سلولدرمانی، نگاهی واقعبینانه و مستند به آینده این فناوری خواهیم داشت.
پیشرفتهای علمی و تحقیقاتی
در سالهای اخیر، پژوهشهای متعددی در ایران در زمینه سلولدرمانی انجام شده است. مراکز تحقیقاتی مختلف در ایران بهویژه پژوهشگاه رویان، با ارائه پروتکلهای نوین کشت و نگهداری سلولهای بنیادی، به حفظ کیفیت و قابلیت درمانی این سلولها کمک کردهاند، ضمن اینکه انجام تحقیقات بالینی در زمینه استفاده از سلولهای بنیادی برای درمان بیماریهایی مانند پارکینسون، آلزایمر و آسیبهای مغزی از جمله دستاوردهای مهم این حوزه است. این تحقیقات نشاندهنده اثربخشی و ایمنی این درمانها در مقیاسهای کوچک است و در حال حاضر، در حال گسترش به مقیاسهای بزرگتر و تحقیقات چندمرکزی است.
در همین راستا، ایران با همکاری مؤسسات و دانشگاههای معتبر جهانی، به تبادل تجربیات و نتایج تحقیقات در این حوزه پرداخته و در پروژههای تحقیقاتی مشترک شرکت کرده در حالی که این همکاریها میتواند به بهبود روشهای درمانی و افزایش اعتبار علمی ایران در عرصه بینالمللی کمک کند.
در این میان، گروه دارویی برکت نیز در حوزه سلولدرمانی از طریق چند شرکت زیرمجموعه برجسته فعالیت میکند. یکی شرکتهای مهم این گروه در زمینه سلولدرمانی، «سل تک فارمد» است که بهطور تخصصی در تولید محصولات مبتنی بر سلولهای بنیادی و توسعه فناوریهای پیشرفته درمانی مشغول است.
سل تک فارمد، بهعنوان یکی از پیشگامان صنعت سلولدرمانی در ایران، نهتنها دستاوردهای بزرگی در حوزه درمان بیماریهای صعبالعلاج داشته، بلکه با توسعه فناوریهای بومی و همکاریهای بینالمللی، نقش مهمی در ارتقای جایگاه ایران در عرصه بیوتکنولوژی جهانی ایفا کرده است. این شرکت با تلاش برای خودکفایی در تولید محصولات پیشرفته، مسیر روشنی را برای آینده درمانی ایران فراهم کرده است.
این شرکت به عنوان اولین شرکت تولید کننده سلول های بنیادی اقدام به تولید ۵ محصول سلولی کرده است. این پنج محصول با نام های مزستروسل، منیوسل، رنیودرم سل، ریکالرسل و لیپووس سل طبق قوانین CGMP با جدیدترین تکنیک روز دنیا در کارخانه سل تک فارمد جهت پیوند در بیماران دچار آرتروز، سکته قلبی، چین و چروک پوست، ویتیلیگو و زیبایی تولید می شود.
چالشها و موانع
با وجود دستاوردهای قابل توجه، استفاده از سلولهای بنیادی برای درمان بیماریهای پیچیده با چالشها و محدودیتهایی نیز همراه است. یکی از بزرگترین این چالشها، نیاز به سرمایهگذاری کلان برای تأمین تجهیزات پیشرفته، تحقیقات پایهای، و تأسیس مراکز تخصصی است. علاوه بر این، استانداردهای سختگیرانهای در سطح بینالمللی برای ایمنی و اثربخشی سلولدرمانی وجود دارد که رعایت آنها برای دستیابی به نتایج درمانی مطلوب ضروری است. ایران با وجود تمامی تلاشها و دستاوردها، همچنان با محدودیتهای مالی، فقدان منابع ارزی و نیاز به واردات تجهیزات و مواد اولیه، در مسیر توسعه سلولدرمانی با موانع جدی مواجه است.
از سوی دیگر، سلولدرمانی به دلیل ارتباط مستقیم با سلامت و زندگی انسانها، از اهمیت اجتماعی و فرهنگی بالایی برخوردار است و نیازمند ارتقاء آگاهی عمومی و افزایش شناخت جامعه نسبت به این فناوری پیشرفته میباشد. در ایران، به دلیل اطلاعات محدود و آگاهی ناکافی عموم مردم، این موضوع با چالشهایی از جمله نگرانیهای مرتبط با عوارض جانبی، قیمتهای بالای درمان، و شایعات پیرامون اثربخشی این روشها همراه است. تبلیغات اغراقآمیز و گاه نادرست، انتظارات غیرواقعبینانهای در بیماران ایجاد کرده که میتواند به مشکلات اجتماعی و عدم اعتماد عمومی به این فناوری منجر شود.
چشمانداز
با توجه به دستاوردهای قابل توجه، پیش بینی می شود که آینده سلولدرمانی در ایران روشن و امیدوارکننده باشد. با ادامه تحقیقات و توسعه فناوریهای جدید، ایران میتواند به یکی از کشورهای پیشرو در این زمینه تبدیل شود. همچنین، با ایجاد شبکههای همکاری بینالمللی و تشویق به سرمایهگذاری در حوزه زیستفناوری، امکان تبدیل کشور به مرکز مهمی برای درمانهای سلولدرمانی در منطقه فراهم خواهد شد.
در این میان، شرکت سل تک فارمد بهعنوان یکی از پیشگامان صنعت بیوتکنولوژی و سلولدرمانی در ایران که دستاوردهای بسیاری در راستای ارتقای سلامت عمومی و توسعه دانش بومی کسب کرده، درصدد تکمیل تحقیقات سلولی و بالینی و توسعه ی صنعت سلولهای بنیادی و روش های درمانی معطوف به آن در سطوح جهانی است.
بر همین اساس، با توجه به روند رو به رشد بیماریهای مزمن و افزایش جمعیت سالخورده، نیاز به درمانهای نوین و مؤثر از جمله سلولدرمانی روزبهروز افزایش خواهد یافت. این روند میتواند فرصتهای جدیدی برای محققان، پزشکان و سرمایهگذاران در ایران ایجاد کند و به ارتقاء سطح سلامت عمومی جامعه کمک نماید.
از این رو امید است با توجه به پیشرفتهای صورتگرفته و شناسایی چالشها، بتوان برنامهریزیهای مؤثری برای ارتقاء این فناوری و دسترسی به درمانهای نوین در اختیار بیماران قرار داد.