نبود خرید استراتژیک در زنجیره تأمین دارو باعث بروز مشکلات متعددی از جمله بحران‌های بهداشتی، نوسانات ارزی، کاهش اعتماد عمومی و کمبود دارو در شرایط بحرانی می‌شود.
گروه سلامت و دارویی برکت: زنجیره تأمین دارو یکی از ارکان حیاتی در نظام سلامت هر کشور به شمار می‌آید. تأمین داروهای ضروری، به موقع و با کیفیت، تأثیر مستقیم بر سلامت جامعه و ایمنی عمومی دارد. در این میان، نبود خرید استراتژیک در فرآیند تأمین دارو، به عنوان یکی از مهم‌ترین کاستی‌ها، می‌تواند چالش‌های جدی در تأمین داروهای حیاتی، کاهش کیفیت داروها و افزایش هزینه‌ها به همراه داشته باشد. این مشکل به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه و همچنین در کشورهای تحریم‌شده نظیر ایران، اهمیت دوچندانی پیدا کرده است.
در شرایط کنونی، زنجیره تأمین دارو در کشور با مشکلات مختلفی مواجه است که ریشه‌های بسیاری از آن به نبود سیاستهای استراتژیک در خرید دارو برمی‌گردد. این مسئله، به طور خاص، در شرایط بحرانی مانند پاندمی‌ها یا بحران‌های اقتصادی خود را نشان می‌دهد، جایی که کمبود دارو می‌تواند عواقب جدی‌تری به دنبال داشته باشد.
در همین راستا، این گزارش به تحلیل مشکلات ناشی از نبود خرید استراتژیک، پیامدهای آن، و همچنین راهکارها و سیاستهای کلان برای بهبود وضعیت زنجیره تأمین دارو میپردازد.
مفهوم و اهمیت خرید استراتژیک در زنجیره تأمین دارو
خرید استراتژیک در حقیقت به یک رویکرد جامع و پیش‌بینی‌کننده در فرآیند تأمین کالاها، به‌ویژه داروها، اطلاق می‌شود که در آن به‌طور همزمان به عوامل مختلف اقتصادی، سیاسی، بهداشتی و اجتماعی توجه می‌شود. این رویکرد شامل انتخاب تأمین‌کنندگان، برآورد نیازهای دارویی، پیش‌بینی تقاضا، و مدیریت موجودی داروها به‌صورت بلندمدت است.
خرید استراتژیک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا موجب کاهش هزینه ها، اطمینان از موجودی داروهای حیاتی، مدیریت ریسک‌های اقتصادی و سیاسی، دستیابی به کیفیت بالا و بهبود دسترسی عمومی به دارو می شود.
با برنامه‌ریزی دقیق برای خرید داروها، می‌توان هزینه‌های اضافی را کاهش داد. برای مثال، خرید داروها به‌صورت عمده و با قیمت‌های پایین‌تر می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد. در صورت اجرای صحیح خرید استراتژیک، کشورها می‌توانند از کمبود داروهای ضروری، به‌ویژه داروهای تخصصی و نادر، جلوگیری کنند.
از طرفی، خرید استراتژیک می‌تواند در مواقع بحران‌های اقتصادی یا تحریم‌ها، به کشور کمک کرده تا داروهای مورد نیاز را تأمین کند و از شوک‌های شدید جلوگیری کند. در خرید استراتژیک، به کیفیت داروها توجه ویژه‌ای می‌شود. این امر از بروز مشکلاتی مانند واردات داروهای تقلبی و غیراستاندارد جلوگیری می‌کند. افزون بر این، با تأمین داروهای ضروری در زمان و مقدار مناسب، دسترسی عموم مردم به داروهای حیاتی بهتر می‌شود.
چالش‌های موجود در زنجیره تأمین دارو
نبود خرید استراتژیک به بروز مشکلات متعددی منجر شده که در ادامه می خوانیم:
تحریم‌ها و مشکلات ارزی: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در تأمین دارو در ایران، تحریم‌های اقتصادی است که تأثیر مستقیمی بر واردات دارو و تجهیزات پزشکی دارد. تحریم‌ها باعث شده‌اند که ایران نتواند به‌راحتی از منابع خارجی برای تأمین داروهای مورد نیاز خود استفاده کند. نبود خرید استراتژیک در این زمینه، تأمین داروهای حیاتی را در مواقع بحران به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است.
کمبود داروهای نادر و تخصصی: در بسیاری از موارد، ایران با کمبود داروهای نادر و تخصصی روبه‌رو است که به دلیل نداشتن پیش‌بینی دقیق برای خرید، تأمین آن‌ها با مشکلات زیادی مواجه می‌شود.
مدیریت نادرست موجودی دارو: در بسیاری از موارد، داروهایی که نیاز به نگهداری خاص دارند یا باید در مقادیر محدودتری خریداری شوند، به‌طور نامناسب مدیریت می‌شوند. این امر منجر به کمبود و در عین حال اضافات دارویی می‌شود که هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.
ضعف در مدیریت تقاضا و پیش‌بینی نیازها: نداشتن پیش‌بینی دقیق از تقاضای بازار و نیازهای دارویی، باعث می‌شود که در مواقعی داروهای مورد نیاز موجود نباشند و در مواقع دیگر، داروهای اضافی انبار شوند که به ضرر سیستم تأمین و توزیع دارو می‌شود.
بحران‌های بهداشتی و تأثیر آن بر مردم: در بسیاری از موارد، کمبود داروها و مشکلات ناشی از تأمین داروهای ضروری می‌تواند منجر به بحران‌های بهداشتی در کشور شود. برای مثال، در دوران شیوع بیماری‌ها، اگر پیش‌بینی‌های لازم برای تأمین واکسن‌ها، داروهای درمانی و تجهیزات پزشکی نادیده گرفته شود، این امر می‌تواند به از دست دادن جان بیماران و افزایش تعداد موارد مرگ‌ومیر منجر شود. همچنین در مواقعی که داروهای تخصصی نایاب شوند، دسترسی بیماران به درمان‌های ضروری محدود خواهد شد، که تأثیرات جدی بر سلامت عمومی خواهد گذاشت.
پیامدهای نبود خرید استراتژیک در زنجیره تأمین دارو
نبود خرید استراتژیک می‌تواند پیامدهای زیادی داشته باشد. یکی از پیامدهای اصلی عدم خرید استراتژیک، کمبود داروهای ضروری در شرایط بحران است. در دوران شیوع بیماری‌ها یا در زمان تحریم‌های اقتصادی، عدم برنامه‌ریزی برای خرید داروهای حیاتی می‌تواند به بحران‌های جدی در تأمین دارو منجر شود.
همچنین، خرید غیر استراتژیک معمولاً منجر به خرید داروها با قیمت‌های بالاتر و غیر بهینه می‌شود. این امر موجب افزایش هزینه‌های درمانی و فشار بیشتر بر نظام سلامت کشور می‌شود. در مواردی که خرید دارو به‌طور استراتژیک انجام نشود، ممکن است واردات داروهای غیراستاندارد و تقلبی افزایش یابد. این مسئله می‌تواند به تهدید سلامت عمومی و ایجاد مشکلات پزشکی برای بیماران منجر شود.
افزون بر این، یکی از اثرات منفی نبود خرید استراتژیک، مشکلات دسترسی مردم به داروهای ضروری است. در صورت بروز بحران، افرادی که به داروهای خاص نیاز دارند ممکن است از دسترسی به آن‌ها محروم شوند.
راهکارها و سیاستهای کلان برای رفع مشکل
برای رفع این کاستی و جلوگیری از بروز مشکلات در آینده، باید سیاست‌ها و راهکارهایی به‌طور جامع و استراتژیک تدوین شوند که به شرح زیر هستند:
تدوین سیاستهای بلندمدت خرید دارو: یکی از مهم‌ترین اقدامات، تدوین سیاستهای کلان و بلندمدت برای خرید دارو است. این سیاست‌ها باید بر مبنای تحلیل‌های دقیق از نیازهای دارویی، پیش‌بینی تقاضا، و ارزیابی شرایط اقتصادی و سیاسی باشد.
استفاده از ابزارهای مالی نوین: بهره‌گیری از ابزارهای مالی مانند قراردادهای خرید بلندمدت و ایجاد ذخایر دارویی استراتژیک می‌تواند به تأمین داروها در شرایط بحرانی کمک کند. این ابزارها می‌توانند به کاهش ریسک‌های اقتصادی و سیاسی نیز کمک کنند.
تقویت همکاری‌های بین‌المللی: ایران باید همکاری‌های خود را با کشورهای دیگر و سازمان‌های بین‌المللی در زمینه تأمین داروهای حیاتی تقویت کند. این همکاری‌ها می‌تواند به بهبود دسترسی به داروهای نادر و تخصصی کمک کند.
پشتیبانی از تولید داخلی دارو: حمایت از تولید داخلی دارو، به‌ویژه داروهای حیاتی، می‌تواند به کاهش وابستگی به واردات و در نتیجه کاهش مشکلات ناشی از تحریم‌ها و نوسانات ارزی کمک کند.
ایجاد بانک‌های دارویی و ذخایر استراتژیک: برای پیشگیری از بحران‌های آینده، باید بانک‌های دارویی و ذخایر استراتژیک دارو در نظر گرفته شود تا در مواقع ضروری داروهای حیاتی در دسترس باشند.
آینده خرید استراتژیک دارو
در آینده، با توجه به روندهای جهانی و پیشرفت‌های فناوری در حوزه داروسازی، خرید استراتژیک دارو باید به‌طور مداوم به‌روزرسانی شود. همکاری‌های بین‌المللی و تبادل دانش در زمینه تولید داروهای جدید و درمان‌های نوین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهد بود. علاوه بر این، با پیشرفت‌های علمی و فناوری در حوزه‌های مختلف مانند زیست‌فناوری، نانوتکنولوژی و علم داده، می‌توان روند خرید و تأمین دارو را به‌طور چشمگیری بهبود بخشید.
نتیجه گیری
نبود خرید استراتژیک در زنجیره تأمین دارو موجب بروز مشکلات متعددی از جمله بحران‌های بهداشتی، نوسانات ارزی، کاهش اعتماد عمومی و کمبود دارو در شرایط بحرانی می‌شود. به همین دلیل، اتخاذ سیاستهای استراتژیک و عملی در زمینه خرید دارو به‌ویژه در شرایط بحرانی و در راستای تقویت تولید داخلی دارو، ایجاد ذخایر دارویی استراتژیک، استفاده از فناوری‌های نوین و تقویت نظارت و شفافیت می‌تواند به حل این مشکلات کمک کند و سلامت عمومی کشور را تأمین نماید.
برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
