سودی که در هیچ ترازنامه‌ای نمی‌بینیم، اما همه‌جا احساس می‌کنیم!

گروه سلامت و دارویی برکت: دکتر علی پزشکی مدیر خدمات اجتماعی سلامت در یادداشتی به موضوع خدمات اجتماعی سلامت پرداخته که در ادامه می خوانیم:

زمانی که به خدمات اجتماعی سلامت فکر می‌کنیم، شاید به ذهن برخی افراد این‌طور برسد که چنین خدماتی یک هزینه‌ی اضافی است. اما واقعیت این است که هزینه کردن برای سلامت، نه یک هزینه، بلکه سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاری در آینده‌ای که به جای عددهای خشک اقتصادی، با افزایش کیفیت زندگی، کاهش درد و رنج، افزایش امید به‌ویژه برای محرومان تعریف می‌شود. هر تومانی که در این حوزه هزینه می‌شود، در نهایت به شکل کاهش هزینه‌های درمانی، افزایش بهره‌وری نیروی کار، افزایش تولید ناخالص داخلی و ایجاد جامعه‌ای سالم‌تر به ما برمی‌گردد.

در حقیقت، تمام آنچه که به عنوان هزینه در نظر گرفته می‌شود، در پس خود اثربخشی‌های بلندمدت بسیاری دارد. وقتی به افراد کمک می‌کنیم تا وضعیت سلامتی‌شان را ارتقا دهند، نیروی انسانی مولدی تولید می‌کنیم که قادر است در عرصه‌های مختلف به کشور خدمت کند. این نگاه به سلامت، به‌ویژه در حوزه‌ی خدمات اجتماعی باید فراتر از ترازنامه‌های مالی و محاسبات اقتصادی باشد. طبق مطالعات، سرمایه‌گذاری در خدمات اجتماعی سلامت، نرخ بهره‌وری را ۱۲٪ افزایش می‌دهد. این یعنی اقتصاد بهتر، جامعه‌ی سالم‌تر، و البته آینده‌ای روشن‌تر.

تصور کنید جامعه‌ای را که در آن بیماری‌ها دیگر بار کمرشکن درمانی ندارند؛ جایی که سرطان‌ها در مراحل اولیه شناسایی می‌شوند و دیابت و فشار خون قبل از بروز، کنترل می‌شود. جامعه‌ای که در آن افراد نه‌تنها از بیماری‌های قابل پیشگیری در امان‌اند، بلکه آگاهانه تصمیم‌های بهتری برای سلامت خود می‌گیرند. این آینده، نه رویایی بلکه دست‌یافتنی است؛ اما تنها وقتی که در خدمات اجتماعی سلامت به ویژه در حوزه‌ی پیشگیری، سرمایه‌گذاری صورت گیرد.

پژوهش‌ها نشان می‌دهد بیماری‌های غیر واگیر مانند دیابت، فشار خون و سرطان‌ها بیش از ۷۵٪ هزینه‌های درمانی کشور را به خود اختصاص می‌دهند. هزینه‌ی درمان یک بیمار مبتلا به سرطان پیشرفته حداقل پنج برابر بیشتر از تشخیص و درمان در مراحل اولیه است. تمرکز بر پیشگیری، نه‌تنها جان میلیون‌ها نفر را نجات می‌دهد، بلکه بار مالی سنگین درمان را از دوش نظام سلامت و مردم برمی‌دارد. برای مثال، در ایران سالانه ۱۶ هزار نفر به سرطان سینه مبتلا می‌شوند و حدود یک‌سوم مبتلایان جان خود را از دست می‌دهند. شناسایی زودهنگام سرطان سینه می‌تواند نرخ بقای پنج‌ساله را به بیش از ۹۰٪ افزایش دهد.

مطالعات نشان داده که از هر سه ایرانی، یک نفر به فشار خون بالا مبتلاست. غربالگری می‌تواند از بروز ۷۵٪ سکته‌های قلبی و مغزی جلوگیری کند. بر اساس پژوهش‌ها، هر یک دلار سرمایه‌گذاری در برنامه‌های غربالگری می‌تواند تا پنج دلار صرفه‌جویی در هزینه‌های درمانی آینده ایجاد کند. این یعنی شما برای هر تومانی که در این حوزه خرج می‌کنید، در نهایت پنج برابر آن را به جامعه برمی‌گردانید.

یکی دیگر از حوزه‌های کلیدی خدمات اجتماعی سلامت، ارتقای سواد سلامت جامعه است. بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته، بیش از ۶۰٪ مردم، سواد سلامت کافی ندارند. این موضوع منجر به رفتارهای پرخطری مانند مصرف دخانیات، تغذیه ناسالم، مصرف خودسرانه‌ی آنتی‌بیوتیک‌ها و عدم مراجعه به‌موقع برای تشخیص و درمان شده است. هر ۱۰٪ افزایش در سواد سلامت، هزینه‌های درمانی را تا ۱۵٪ کاهش می‌دهد. کشورهای موفق نشان داده‌اند که برنامه‌های ارتقای سواد سلامت می‌تواند شیوع بیماری‌های غیرواگیر را تا ۲۵٪ کاهش دهد. فراموش نکنیم تمرکز صرف بر درمان، مانند خاموش کردن آتشی است که می‌شد در همان جرقه‌ی اول از آن پیشگیری کرد.