ایران با تکیه بر شرکتهای دانش‌بنیان فعال در حوزه سلامت، در آستانه خلق انقلابی فناورانه است که می‌تواند جایگاه کشور را به‌عنوان قطب نوآوری‌های پزشکی و دارویی در منطقه تثبیت کند. این زیست‌بوم نوآور، نه‌تنها نیازهای داخلی را پوشش می‌دهد بلکه دروازه‌ای برای صادرات فناوری‌های پیشرفته سلامت به بازارهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای گشوده است.
گروه سلامت و دارویی برکت: در دنیای امروز، فناوری‌های نوین سلامت به یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌های قدرت نرم کشورها تبدیل شده‌اند. دیگر تنها دسترسی به منابع طبیعی یا بازارهای گسترده نیست که برای کشورها مزیت رقابتی می‌آفریند؛ بلکه آنچه فردا را می‌سازد، نوآوری در زیست‌فناوری، هوش مصنوعی سلامت، داروهای پیشرفته و تجهیزات پزشکی هوشمند است.
ایران، با تکیه بر ظرفیت خیره‌کننده شرکتهای دانش‌بنیان و نیروی انسانی نخبه، می‌تواند نقش بی‌بدیلی در شکل‌دهی آینده سلامت منطقه غرب آسیا ایفا کند. این شرکت‌ها که از دل دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی برخاسته‌اند، حالا توانسته‌اند در مسیر تولید داخلی، صادرات فناوری، و ایجاد استقلال راهبردی در نظام سلامت، گام‌های اساسی بردارند.
آنچه اکنون اهمیت دارد، نگاه راهبردی به این زیست‌بوم و فراهم‌سازی بسترهای لازم برای تبدیل ایران به یک قطب منطقه‌ای فناوری سلامت است؛ هدفی که نه فقط ممکن، بلکه در دسترس است.
شرکت های دانش‌بنیان؛ بازیگران اصلی در بازطراحی نظام سلامت ایران
شرکتهای دانش‌بنیان در حوزه سلامت، تنها تولیدکننده محصول نیستند؛ بلکه آن‌ها معماران یک آینده فناورانه برای نظام درمانی کشور محسوب می شوند. این شرکت‌ها با بهره‌گیری از پژوهش‌های کاربردی، فناوری‌های پیشرفته، و نگاه بین‌رشته‌ای، توانسته‌اند حوزه‌هایی مانند مهندسی بافت، نانوپزشکی، سلامت دیجیتال و بیوتکنولوژی را بومی‌سازی و وارد چرخه تولید کنند.
در سال‌های اخیر، شرکتهای دانش‌بنیان موفق به تولید نمونه ایرانی دستگاه‌های پرهزینه تصویربرداری پزشکی، کیت‌های تشخیص سریع بیماری‌های نوظهور، و حتی واکسن‌های زیستی شده‌اند
در سال‌های اخیر، شرکتهای دانش‌بنیان موفق به تولید نمونه ایرانی دستگاه‌های پرهزینه تصویربرداری پزشکی، کیت‌های تشخیص سریع بیماری‌های نوظهور، و حتی واکسن‌های زیستی شده‌اند. این روند، ضمن کاهش واردات و وابستگی، به اشتغال زایی تخصصی و شکل‌گیری اقتصاد سلامت دانش‌محور منجر شده است. از دیدگاه استراتژیک، شرکتهای دانش‌بنیان نقطه اتصال بین علم، صنعت و سلامت مردم هستند.
زیرساخت های علمی برای تبدیل‌شدن به هاب فناوری سلامت منطقه
ایران به لحاظ ظرفیت علمی و نیروی انسانی، جزء کشورهای پیشرو در منطقه است. بیش از ۸۰ دانشگاه علوم پزشکی، صدها مرکز تحقیقاتی، و هزاران نخبه علمی در حوزه‌های بیوفناوری، پزشکی، مهندسی پزشکی و علوم داده، زیرساختی پویا برای توسعه فناوری سلامت فراهم کرده‌اند.
حضور دانشگاه هایی نظیر دانشگاه علوم پزشکی تهران، صنعتی شریف، و پژوهشگاه رویان، به‌مثابه موتور پیشران نوآوری سلامت عمل می‌کند. افزون بر این، توسعه پارک های علم و فناوری، مراکز رشد تخصصی سلامت، و نهادهای حمایتی مانند معاونت علمی ریاست جمهوری و صندوق نوآوری، مسیر رشد شرکتهای دانش‌بنیان را تسهیل کرده است. این مزیت‌ها در کنار موقعیت ژئوپلیتیکی ایران، فرصت استثنایی برای تبدیل کشور به هاب صادرات فناوری سلامت در غرب آسیا در نظر گرفته می شود.
سلامت به مثابه دیپلماسی؛ صادرات فناوری به عنوان ابزار قدرت نرم ایران
در دنیای پساکرونا، کشورها دریافته‌اند که توانمندی در حوزه سلامت، ابزاری حیاتی برای نفوذ منطقه‌ای و دیپلماسی مؤثر است. ایران با تکیه بر توان فنی شرکتهای دانش‌بنیان، در حال حاضر به کشورهای منطقه از جمله عراق، سوریه، ارمنستان، افغانستان، و حتی کشورهای آفریقایی، تجهیزات پزشکی، داروهای زیستی، و خدمات درمانی فناورانه صادر می کند.
راه‌اندازی کلینیک های تخصصی ایرانی در خارج، انتقال فناوری به کشورهای همسایه، و تربیت نیروی انسانی سلامت برای این کشورها، همه نشانه‌هایی از آغاز یک دیپلماسی سلامت فناورانه هستند
راه‌اندازی کلینیک های تخصصی ایرانی در خارج، انتقال فناوری به کشورهای همسایه، و تربیت نیروی انسانی سلامت برای این کشورها، همه نشانه‌هایی از آغاز یک دیپلماسی سلامت فناورانه هستند. این مسیر نه تنها مزیت اقتصادی دارد، بلکه جایگاه ژئوپلیتیکی ایران را به‌عنوان مرجع فناوری‌های نوین سلامت در منطقه تثبیت می‌کند.
چالش‌ها و گلوگاه‌ها؛ موانع پیش روی جهش دانش‌بنیان در سلامت
با وجود پیشرفت‌های چشمگیر، مسیر توسعه شرکتهای دانش‌بنیان در حوزه سلامت بدون چالش نبوده است. مهم‌ترین موانع شامل بروکراسی پیچیده برای دریافت مجوزهای سلامت، سختی در دستیابی به تأییدیه‌های بین‌المللی، تأمین مالی ناکافی، و ناآشنایی برخی نهادهای اجرایی با ماهیت فناوری‌های نوین است.
علاوه بر آن، عدم وجود یک نقشه راه ملی برای صادرات فناوری سلامت، باعث شده شرکت‌ها به‌صورت جزیره‌ای عمل کنند. همچنین، نبود تعامل ساختاریافته بین بخش بالینی (پزشکان و مراکز درمانی) با بخش فناوری، باعث کند شدن فرآیند تجاری‌سازی نوآوری‌ها می‌شود.
بر همین اساس، غلبه بر این چالش‌ها نیازمند اراده سیاست‌گذاران، تدوین بسته‌های تشویقی، تسهیل مسیرهای صدور مجوز، و پشتیبانی مداوم از زیست‌بوم دانش‌بنیان سلامت است.
آینده‌پژوهی: مسیرهای نوین برای تسلط بر فناوری سلامت منطقه‌ای
در یک نگاه آینده‌نگرانه، ایران می‌تواند با تمرکز بر فناوری‌هایی نظیر سلامت دیجیتال، هوش مصنوعی در پزشکی، پزشکی شخصی، تلماتیک و واقعیت افزوده در جراحی، نقش تعیین‌کننده‌تری در بازار منطقه ایفا کند. در همین راستا، شرکتهای دانش‌بنیان باید به سمت خلق پلتفرم‌های داده‌محور، اپلیکیشن‌های پزشکی، سیستم‌های مانیتورینگ از راه دور و خدمات سلامت مجازی حرکت کنند.
با رشد بازار جهانی تله‌مدیسین، و گسترش اینترنت اشیاء در پزشکی، فرصت بی‌سابقه‌ای برای کسب سهم از بازار منطقه‌ای وجود دارد. علاوه بر این، بومی‌سازی داروهای فوق پیشرفته و توسعه صادرات دانش‌فنی به سایر کشورها، می‌تواند ایران را به صادرکننده فناوری های راهبردی در منطقه بدل کند؛ جایگاهی که اکنون در دسترس است.
راهبرد پیشنهادی برای جهش بزرگ فناورانه در سلامت
مسیر تبدیل ایران به قطب منطقه‌ای فناوری سلامت، در گرو استفاده هوشمندانه از ظرفیت‌های شرکتهای دانش‌بنیان، تدوین سیاست‌های حمایتی اثربخش، و اتصال نظام سلامت به زیست‌بوم نوآوری است.
بر همین اساس، پیشنهاد می‌شود تدوین سند ملی صادرات فناوری سلامت با مشارکت وزارت بهداشت، معاونت علمی، و بخش خصوصی در اولویت قرار گیرد. همچنین، ایجاد یک مرکز هماهنگی منطقه‌ای فناوری سلامت ایران، برای پیگیری پروژه‌های بین‌المللی، صادرات تجهیزات و جذب سرمایه خارجی، گام مهمی در راستای جهش فناورانه خواهد بود.
ایران امروز، نه فقط ظرفیت، بلکه شایستگی و فرصت تبدیل‌شدن به مرجع نوآوری‌های سلامت منطقه را دارد. اکنون، زمان تصمیم‌سازی هوشمندانه برای این آینده است.
برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
