کمبود داروهای حیاتی در ایران یک بحران جدی است که به توجه و تلاش بیشتر برای حل مشکلات زیرساختی، اقتصادی، و مدیریتی نیاز دارد.
گروه سلامت و دارویی برکت: کمبود داروهای حیاتی در ایران شامل داروهای ضروری مانند داروهای سرطان ،داروهای قلبی، انسولین، داروهای مرتبط با بیماریهای خاص مانند ام اس و داروهای ضد ویروسی، یک مشکل جدی و پیچیده است که سلامت عمومی را تهدید کرده و نظام سلامت کشور را تحت تأثیر قرار می دهد. این مشکل میتواند عواقب جبران ناپذیری بر بیماران، به ویژه افرادی که به داروهای خاصی برای درمان بیماریهای مزمن و حیاتی وابسته هستند، داشته باشد.
در حقیقت، کمبود داروهای حیاتی نه تنها به عنوان چالشی برای نظام سلامت کشور محسوب می شود، بلکه میتواند منجر به مشکلات اجتماعی و اقتصادی گسترده تر و حتی افزایش مرگ و میر بیماران نیز شود. در مواردی، بیماران ممکن است مجبور به استفاده از داروهای جایگزین گران قیمت تر یا انجام درمانهای جایگزین شوند که این مسئله میتواند موجب نارضایتی عمومی شود. این موضوع ناشی از عوامل مختلفی شامل تحریمهای بین المللی، مشکلات اقتصادی، چالشهای مرتبط با تولید و توزیع دارو و غیره است.
در همین راستا، در این گزارش به بررسی عمیقتر مشکلات ناشی از کمبود، دلایل این کمبود، ارائه راهکارهای ممکن و تبیین نقش دولت و بخش خصوصی در تامین داروهای حیاتی میپردازیم.
چه دلایلی در کمبود داروها موثر است؟
تحریمهای اقتصادی (مشکلات ارزی و بانکی ) : تحریم های بین المللی موجب محدودیت در دسترسی به ارز خارجی شده اند؛ در حالی که واردات داروها و مواد اولیه نیاز به ارز خارجی دارند و محدودیتهای ارزی توان واردات را کاهش داده است. از سوی دیگر، بانکهای ایرانی به دلیل تحریمها نمیتوانند به راحتی با بانکهای خارجی تبادل مالی داشته باشند. این موضوع بر انتقال پول برای واردات دارو تاثیر منفی میگذارد و فرآیند خرید داروهای ضروری را به تعویق می اندازد.
مشکلات داخلی در تولید و توزیع: کمبود مواد اولیه، مشکلات تولید داخلی و سیستم توزیع ناکارآمد :بخش بزرگی از مواد اولیه دارویی وارداتی هستند. تحریمها و مشکلات ارزی واردات این مواد را مختل کردهاند، در نتیجه تولید داخلی دارو با مشکلاتی مواجه شده است. همچنین، تولید دارو در ایران با چالشهای متعدد از جمله تجهیزات فرسوده، نیروی کار ناکافی و مشکلات مدیریتی مواجه است.
این موارد موجب کاهش تولید و افزایش هزینه ها میشود. افزون بر این، نظام توزیع دارو در ایران نیز با مشکلاتی همراه است. توزیع نابرابر داروها بین شهرها و روستاها، و کمبود در برخی مناطق به ویژه مناطق دورافتاده، از جمله چالشهای موجود است؛ به طوری که برخی از داروها به دلیل مسائل توزیعی به موقع به دست بیماران نمیرسند.
فرآیندهای طولانی و پیچیده برای اخذ مجوزهای واردات و تولید دارو از موانع اصلی بر سر راه تامین دارو هستند. این بوروکراسی میتواند به تاخیر در ورود داروها منجر شود .
همچنین، تغییرات مکرر در قوانین و مقررات مربوط به واردات و تولید دارو باعث بی ثباتی در بازار دارو میشود. بر همین اساس، این ناپایداری میتواند به عدم اطمینان و ریسک بیشتر برای سرمایه گذاران و واردکنندگان منجر شود. افزون بر این، مشکلات مدیریتی در بخش بهداشت و درمان نیز به بحران دارویی دامن زده است. عدم هماهنگی میان نهادهای دولتی، نبود نظارت کافی، و ضعف در برنامه ریزی برای تامین و توزیع داروها از جمله مشکلاتی است که مدیریت دارویی کشور با آن مواجه است.
راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با این کمبود چیست؟
۱. اصلاح نظام ارزی: دولت میتواند با تخصیص ارز دولتی به واردات داروهای حیاتی و مواد اولیه دارویی، از کمبود این داروها جلوگیری کند. همچنین، سرعت بخشیدن به فرآیند تخصیص و تامین ارز برای واردکنندگان دارو و مواد اولیه نیز میتواند مشکلات ارزی را کاهش داده و واردات داروها را تسهیل کند.
۲. بهبود تولید داخلی و توسعه فناوریهای بومی :ایران همواره تلاش کرده تا با تقویت تولید داخلی دارو و کاهش وابستگی به واردات، مشکل کمبود دارو را کاهش دهد. همچنین، با سرمایه گذاری در به روزرسانی تجهیزات و فناوریهای تولید دارو ،میتوان ظرفیت تولید داخلی را افزایش داد. این سرمایه گذاریها شامل خرید ماشین آلات جدید، بهبود فرآیندهای تولید و استفاده از فناوریهای پیشرفته تر است.
استفاده از فناوریهای جدید و تحقیق و توسعه در حوزه داروسازی برای تولید داروهای جدید و بومی سازی فرمولاسیون داروها یکی از راههای موثر است
استفاده از فناوریهای جدید و تحقیق و توسعه در حوزه داروسازی برای تولید داروهای جدید و بومی سازی فرمولاسیون داروها نیز یکی از راههای موثر است. علاوه بر این، آموزش و تربیت نیروی کار متخصص در صنعت داروسازی میتواند به افزایش کیفیت و کمیت تولید داروها کمک کند؛ در حالی که البته برنامه های آموزشی منظم و بهروز نگه داشتن دانش فنی کارکنان ضروری است.
۳. اصلاح نظام توزیع :ایجاد یک سیستم شفاف و قابلردیابی برای توزیع داروها میتواند از احتکار و فساد جلوگیری کند .
همچنین، بهره برداری از فناوری های اطلاعاتی مانند ردیابی آنلاین و سیستمهای مدیریت زنجیره تامین میتواند در این زمینه موثر باشد .توسعه شبکه های توزیع دارو در مناطق مختلف کشور به ویژه مناطق محروم و دورافتاده نیز دسترسی به داروها را بهبود خواهد بخشید. این اقدام نیازمند همکاری با شرکتهای توزیع خصوصی و استفاده از امکانات لجستیکی مدرن است.
۴. بازنگری در قوانین و مقررات :تسهیل فرآیندهای اداری و کاهش بوروکراسی میتواند به تسریع در واردات و تولید داروها کمک کند. انجام اقدامات در جهت اخذ مجوزها و کاهش مراحل اداری میتواند در این زمینه موثر باشد .
همچنین، ایجاد قوانین پایدار و قابل پیش بینی در حوزه دارو میتواند اعتماد سرمایه گذاران و تولیدکنندگان را جلب کند؛ ضمن اینکه قوانین شفاف و پایدار کمک میکند تا برنامه ریزی بهتری برای تامین و تولید داروها صورت گیرد.
۵ -توسعه همکاری با کشورهای دیگر به خصوص همسایگان: ایران از طریق همکاری با کشورهای دوست و همسایه می تواند داروهای مورد نیاز خود را تامین کند.
۶ -حمایت از بیماران: ارائه کمک های مالی به بیماران برای خرید داروهای ضروری و خاص و کاهش بار مالی بر دوش خانواده ها یکی از این اقدامات است. این اقدامات کمک میکند تا تأثیرات منفی کمبود دارو تا حدی کاهش یابد، هرچند که مشکلات اقتصادی و تحریم های بین المللی همچنان چالش های بزرگی برای ایران در این زمینه ایجاد کرده اند.
تبیین نقش دولت و بخش خصوصی
دولت میتواند با ارائه تسهیلات مالی و اعتباری به تولیدکنندگان و واردکنندگان دارو، نقش موثری در تامین داروهای حیاتی ایفا کند. این حمایتها میتواند شامل وامهای کم بهره، یارانه ها و تسهیلات بانکی باشد. از سوی دیگر، نظارت دقیق بر فرآیند تولید و توزیع دارو و تنظیم مقررات شفاف و منسجم برای جلوگیری از سوء استفاده ها و فساد ضروری است. دولت باید سیستم های نظارتی موثری ایجاد کند تا از توزیع عادلانه و صحیح داروها اطمینان حاصل شود.
همچنین، دولت باید با دیپلماسی فعال و تلاش برای رفع یا کاهش تاثیر تحریمها، امنیت اقتصادی را برای تولید و واردات دارو تامین کند. علاوه بر این، همکاری با سازمانهای بین المللی و کشورهای دیگر و برقراری روابط دوجانبه در حوزه دارویی نیز میتواند در این زمینه مفید و موثر باشد.
در کنار اقدامات دولت، بخش خصوصی نیز میتواند با سرمایه گذاری در فناوریهای جدید و نوآوری در تولید داروها، به بهبود وضعیت دارویی کشور کمک کند
در کنار اقدامات دولت، بخش خصوصی نیز میتواند با سرمایه گذاری در فناوریهای جدید و نوآوری در تولید داروها، به بهبود وضعیت دارویی کشور کمک کند. سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه و ایجاد محصولات جدید میتواند بازار دارویی را تقویت کند.
همچنین، شرکتهای خصوصی میتوانند با مشارکت در زنجیره تامین و توزیع داروها، از بار دولت در این زمینه بکاهند. در همین راستا، همکاری بین بخش خصوصی و دولتی میتواند به توزیع بهتر و کارآمدتر داروها منجر شود.
همانند بخش دولتی، بخش خصوصی نیز با همکاری و مشارکت با نهادها و شرکتهای بین المللی در زمینه واردات و تولید داروها، می تواند به بهبود وضعیت دارویی کشور کمک کند؛ چرا که ایجاد مشارکتهای استراتژیک و انتقال فناوری از دیگر کشورها در این زمینه موثر است.
نتیجه گیری
کمبود داروهای حیاتی در ایران تاثیرات جدی بر روند درمان بیماران و نظام سلامت کشور دارد. بسیاری از بیماران به دلیل عدم دسترسی به داروهای ضروری، با مشکلات حاد سلامتی مواجه شده اند و برخی از بیماریها نیاز به داروهای خاصی دارند که عدم دسترسی به آنها میتواند جان بیماران را به خطر بیاندازد. بر همین اساس، کمبود داروهای حیاتی در ایران یک بحران جدی است که به توجه و تلاش بیشتر برای حل مشکلات زیرساختی، اقتصادی، و مدیریتی نیاز دارد.
در حقیقت، این چالش نیازمند راهکارهای جامع و همکاری های گسترده بین دولت و بخش خصوصی است که با اتخاذ تدابیر مناسب در زمینه های ارزی، تولید داخلی، توزیع و قوانین و مقررات، میتوان بهبود قابل توجهی در وضعیت تامین داروهای حیاتی در کشور ایجاد کرد. دولت و بخش خصوصی هر دو نقش حیاتی در این فرآیند دارند و باید با همکاری و هماهنگی بیشتر، به حل این بحران بپردازند.
برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
