دکتر محمد ودود حیدری در گفت‌وگویی از تحولات جهانی درمان چاقی و توان ایران برای تولید داروهای بیولوژیک نسل جدید سخن گفت.
به گزارش گروه سلامت و دارویی برکت، در دهه‌ای که جهان با بحران چاقی به‌عنوان «همه‌گیری خاموش قرن» روبه‌روست، علم پزشکی شاهد تحولی بنیادین در شیوه‌ی مواجهه با این معضل است. داروهای بیولوژیک هوشمند، به‌ویژه ترکیبات مبتنی بر مسیر هورمونی GLP-1، امروز امید تازه‌ای را برای میلیون‌ها انسان در سراسر دنیا زنده کرده‌اند.
ایران نیز با تکیه بر توان بومی در بیوتکنولوژی و تولید داروهای پیچیده، در آستانه‌ی ورود به عرصه‌ای قرار گرفته است که تا چند سال پیش تنها در انحصار چند کشور پیشرفته بود.
در چنین شرایطی، پرسش مهم این است که سهم دانشمندان و صنعت دارویی کشور ما در این تحول جهانی چیست؟
برای بررسی این موضوع، خبرگزاری آشکار در گفت‌وگویی تفصیلی با دکتر ودود حیدری، نایب رئیس هیئت مدیره گروه سلامت و دارویی برکت و استاد و پژوهشگر حوزه بیوتکنولوژی دارویی، به تحلیل ابعاد علمی، اقتصادی، اخلاقی و آینده‌پژوهانه‌ی درمان چاقی پرداخته است؛ گفت‌وگویی که نشان می‌دهد چگونه علم و فناوری می‌توانند در کنار فرهنگ سلامت، فصل تازه‌ای در زیست انسانی بگشایند.
ایران، پیشرو بیوتکنولوژی در منطقه
* از منظر علمی و تولیدی، آیا ایران پتانسیل ورود به تولید نسل جدید داروهای هوشمند ضدچاقی را دارد؟
بله، ایران در حوزه‌ی بیوتکنولوژی در منطقه پیشرو است. ما داروهای پیچیده‌ای مانند فاکتورهای رشد، انسولین‌های نوترکیب و داروهای ضدسرطان بیولوژیک را بومی‌سازی کرده‌ایم. فناوری تخمیر و خالص‌سازی پروتئین برای تولید داروهای GLP-1 در کشور وجود دارد.
آینده درمان چاقی؛ از علم تا سبک زندگی
* آینده درمان چاقی را چگونه می‌بینید؟
آینده درمان چاقی ترکیبی از علم، فناوری و تغییر فرهنگ عمومی است. داروها مؤثرند اما کافی نیستند؛ آموزش تغذیه، تحرک بدنی و سلامت روان باید هم‌زمان تقویت شوند. ورود داروهای بیولوژیک هوشمند تحولی بزرگ در سلامت قرن بیست‌ویکم است؛ مانند زمان معرفی انسولین برای دیابت.داروهایی
فراتر از کاهش وزن
* آیا این داروها می‌توانند در پیشگیری از بیماری‌های متابولیک هم مؤثر باشند؟
بله. داروهای GLP-1 فقط وزن را کاهش نمی‌دهند؛ بلکه حساسیت به انسولین را بهبود داده، التهاب سیستمیک را کاهش می‌دهند و به سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند. این نسل از داروها هم‌زمان درمان‌کننده و پیشگیرنده‌اند.
ضرورت تولید بومی در برابر کمبود جهانی
* با استقبال جهانی، آیا بازار با کمبود یا رقابت ناسالم مواجه شده است؟
متأسفانه بله. بسیاری از کشورها با کمبود دارو مواجه‌اند و همین امر بازار سیاه و محصولات تقلبی ایجاد کرده است. تولید بومی بهترین راه کاهش وابستگی و تضمین سلامت جامعه است.
هم‌افزایی دارو و فناوری دیجیتال
*نقش فناوری‌های دیجیتال در آینده درمان چاقی چیست؟
آینده درمان چاقی ترکیبی از دارو، داده و رفتار است. دارو مسیر فیزیولوژیک را اصلاح می‌کند، داده از طریق اپلیکیشن‌ها تحلیل می‌شود و پزشک بر اساس آن نسخه شخصی ارائه می‌دهد؛ این همان پزشکی هوشمند است.
مرز اخلاقی درمان و تجمل
* آیا استفاده غیرپزشکی از این داروها چالش اخلاقی ایجاد می‌کند؟
بله. مصرف خودسرانه داروهای کاهش وزن برای اهداف زیبایی نگران‌کننده است. دارو باید در مسیر درمان مصرف شود. آگاهی‌رسانی رسانه‌ها و پزشکان در این زمینه حیاتی است.
فرصت اقتصادی بزرگ برای ایران
* از منظر اقتصادی، تولید این داروها چه مزایایی برای کشور دارد؟
داروهای بیولوژیک فرصت اقتصادی بزرگی‌اند. بازار منطقه خاورمیانه بیش از ۷۰ میلیون فرد چاق دارد. اگر ایران تنها یک درصد این بازار را پوشش دهد، ده‌ها میلیون دلار درآمد ارزی پایدار حاصل می‌شود.
نسل آینده داروها؛ از ژن تا RNA
*نسل بعدی داروهای ضدچاقی چه ویژگی‌هایی خواهند داشت؟
تحقیقات روی داروهایی در حال انجام است که گیرنده‌های GLP-1، GIP و گلوکاگون را هم‌زمان تحریک می‌کنند. آینده به سمت داروهای RNA و ژن‌درمانی پیش می‌رود؛ یعنی حرکت از درمان شیمیایی به درمان زیستی-مولکولی.
درمان کودکان و سیاست‌گذاری ملی
* آیا درمان دارویی برای کودکان هم مطرح است؟
فعلاً محدود است، اما روند چاقی در نوجوانان نگران‌کننده است. در دهه آینده احتمالاً داروهای ایمن‌تری برای این گروه توسعه می‌یابد.
* در سیاست‌گذاری سلامت چه اقداماتی لازم است؟
سه محور اصلی داریم:۱. تدوین دستورالعمل علمی برای تجویز منطقی،۲. حمایت از تولید بومی،۳. ادغام درمان دارویی با برنامه‌های پیشگیری از چاقی.
چشم‌انداز ۱۰ سال آینده
* اگر آینده درمان چاقی را در یک جمله خلاصه کنید؟
درمان چاقی در دهه آینده از «نبرد با وزن» به « مدیریت هوشمند متابولیسم» تبدیل خواهد شد؛ یعنی علم و آگاهی مسیر سلامت را بازنویسی می‌کنند.
برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
